OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi

Öz

Zusammenfassung

Diese Studie untersucht die Beziehungen zwischen dem
Osmanischen Reich und seinem Verbündeten Österreich-Ungarn
während des Ersten Weltkriegs aus der Perspektive der
Filmgeschichte. Das Hauptargument des Artikels ist, dass sich die
politisch-ökonomischen Entwicklungen in der kulturellen Sphäre
widerspiegeln und Transformationen, die während des Krieges
stattfanden, ihren Niederschlag auch in der Filmindustrie fanden.
Die filmhistorischen Beziehungen zum Osmanischen Reich, dessen
einheimische Filmproduktion im Vergleich zu Österreich-Ungarn
gering war, basierten hauptsächlich auf österreichisch-ungarischen
Propagandatätigkeiten. Seit Kriegsausbruch wurden auch die
Medien mobilisiert. Die Überzeugungskraft des Kinos, das ein breites Publikum zu erreichen vermochte, wurde zu einer
wirksamen Waffe der kriegführenden Staaten. Der Artikel umfasst
die Filmpropaganda der österreichisch-ungarischen Monarchie in
den osmanischen Territorien hinsichtlich ihrer Organisation, der
produzierten Filme und der Vorführungen. Aus den verfügbaren
Archivdokumenten, Presseberichten und Filmanzeigen geht
hervor, dass die österreichisch-ungarische Monarchie in den
osmanischen Gebieten Filmpropaganda betrieb. Die Intensität der
Filmpropaganda nahm vor allem in der zweiten Kriegshälfte zu und
gewann an Bedeutung. Die Hauptmotive der österreichischungarischen Monarchie für ihre Filmpropaganda waren die
Mobilisierung der Massen für den Krieg, die Überwindung der
Legitimations- und Repräsentationskrise, die wirtschaftliche und
politische Expansion, die Stärkung der Position auf dem Filmmarkt
und die Konkurrenz mit dem Deutschen Reich, das im
Osmanischen Reich Propaganda betrieb.

Özet

Bu çalışmada Osmanlı İmparatorluğu’nun müttefiki AvusturyaMacaristan İmparatorluğu ile I. Dünya Savaşı sırasındaki ilişkileri
sinema tarihi açısından ele alınmaktadır. Yazının temel savı siyasi-iktisadi gelişmelerin kültürel alana, savaş sırasında yaşanan
dönüşümlerin sinema sektörüne yansıdığıdır. Yerli film üretiminin
Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’na kıyasla düşük olduğu Osmanlı
İmparatorluğu ile kurulan sinemasal ilişki ağırlıklı olarak Avusturya-Macaristan’ın ülkede propaganda faaliyetlerini kapsamaktadır. Savaşın
başından itibaren ülkeler medya seferberliğine de girmişlerdir. Geniş
bir kitleye ulaşabilen sinemanın ikna gücü savaşan ülkeler için etkili bir
silaha dönüşmüştür. Makale, film propagandasını Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun Osmanlı topraklarında tertibi, çekilen
filmler ve film gösterimi ekseninde incelemektedir. Arşivlerde mevut
belgeler, basında çıkan haberler ve film ilanları Avusturya-Macaristan
Monarşisinin Osmanlı topraklarında filmlerle propaganda faaliyetleri
yürüttüğünü, özellikle savaşın ikinci yarısından itibaren filmlerle
propagandanın yoğunluğunun arttığını ve önemsendiğini
göstermektedir. Kitleleri savaşa ikna etmek, meşruiyet ve temsil krizini atlatmak, iktisadi ve siyasi yayılma, film pazarında güçlü olmak ve
Osmanlı İmparatorluğu’nda propaganda faaliyetleri yürüten Alman
İmparatorluğu ile rekabet içinde olmak Avusturya-Macaristan
İmparatorluğu’nun filmlerle propaganda yapmasının temel
motivasyonları arasında bulunmaktadır.

Abstract

This study investigates the relations between the Ottoman and
Austro-Hungarian allies during the First World War from the
perspective of film history. The main argument is that wartime
transformations were reflected in the film industry, and that
political-economic developments were mirrored in the cultural
sphere. The historical context of cinematic relations with the
Ottoman Empire, whose domestic film production was small
compared to that of Austria-Hungary, was mainly based on AustroHungarian propaganda activities. Since the outbreak of the war, the
media have also been in a state of mobilisation. The persuasiveness
of cinema, which could reach a wide audience, became an effective
weapon for the belligerents. The article deals with the organisation,
the films produced and the screenings of the Austro-Hungarian
film propaganda in the Ottoman territories. It is shown that the
Austro-Hungarian Monarchy carried out film propaganda in the
Ottoman territories through available archival documents, press
reports and film advertisements. Especially in the second half of
the war, the intensity and importance of film propaganda increased.
Mobilising the masses for war, overcoming the crisis of legitimacy
and representation, economic and political expansion,
strengthening its position on the film market and competing with
German imperial propaganda in the Ottoman Empire were the
main motivations of Austro-Hungarian film propaganda.